روش شناسی الکشف والبیان فی تفسیر القرآن

ابواسحاق ثعلبی نیشابوری، مفسر برجستۀ ایرانی در سدۀ چهارم و پنجم هجری به شمار می رود. ثعلبی در دانش های گوناگون اسلامی همچون ادبیات عرب (صرف، نحو، لغت، اعراب و علوم بلاغی)، حدیث، تفسیر و علوم قرآنی تبحر داشته است؛ به گونه ای که دانش پژوهان بسیاری، راه های دور و دراز را می پیمودند و خود را به مجالس درسی ثعلبی می رساندند. تفسیر ثعلبی اثری جامع و ارزنده در تفسیر قرآن به شمار می رود که دربردارندۀ سخنان و دیدگاه های عالمان رشته های گوناگون علمی است. از آن جا که بخش عمدۀ تفسیر ثعلبی را روایات صحابه و تابعین و حتی اهل بیت u تشکیل می دهد؛ می توان، تفسیر وی را در شمار تفاسیر روایی برشمرد. روحیۀ حق محوری و منصفانۀ ثعلبی سبب شده که وی تفسیر خود را با روایات تفسیری اهل بیت u بیاراید. همین مسئله موجب شده برخی، پیکان انتقادات و سرزنش ها را به سوی وی نشانه روند. شخصیت و جایگاه برجستۀ علمی ثعلبی، عالمان، مفسران سده های بعدی را بر آن داشته تا، به گونه ای فراگیر، در آثار و نگاشته های خویش از تفسیر وی بهره گیرند.